“Artıq Rusiyaya etibar etməyə mənəvi haqqımız yoxdur”
Bu gün, 10:20
Ukraynalı hərbi-siyasi ekspert, “IMEE-analitics” qrupunun analitiki Svyatoslav Boqdanovun AYNA-ya müsahibəsini təqdim edirik.
- Bu yaxınlarda Prezident Volodimir Zelenski bəyan etdi ki, Rusiya ilə danışıqlar masasına qayıtmaq üçün Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti lazımdır. Sizcə, bu zəmanətlər nələri əhatə etməlidir?
- Fikrimcə, beynəlxalq mühafizə təminatlarına dünyanın aparıcı ölkələri (ABŞ, Böyük Britaniya, Fransa və ola bilsin ki, Çin) ilə Ukraynaya qarşı istənilən təcavüzə, NATO qüvvələrinin yerləşdirilməsinə və ya onlara cavab verməyə hüquqi öhdəliyi olan çoxtərəfli saziş daxil edilməlidir. Rusiyanın mümkün təcavüzünün qarşısını almaq üçün Ukrayna ərazisindəki digər tərəfdaşlar, eləcə də Ukraynanın müdafiə qabiliyyətini müasir silahlarla dəstəkləmək üçün uzunmüddətli öhdəliklər qəbul edilməlidir.
Və nəhayət, müqavilələrin pozulması halında təcavüzkara qarşı daimi maliyyə yardımı və dərhal sanksiyalar tətbiq edilməlidir. Ukraynanın artıq Rusiyaya etibar etməyə mənəvi haqqı yoxdur. Buna görə də Kiyev Rusiya Federasiyasının təkrar hücumunun qarşısını almaq üçün tərəfdaşlarından təkzibedilməz zəmanətlər almalıdır.
- Qərb Rusiya ərazisinə zərbələr endirmək üçün istifadə edilməmək şərti ilə Ukraynaya silah ötürür. Bu, Ukrayna tərəfi üçün nə dərəcədə məqbuldur?
- Ukrayna üçün belə şərt məcburi kompromisdir. Təqdim olunan silahlar effektiv müdafiəyə və işğal olunmuş ərazilərin azad edilməsinə imkan verdiyi müddətcə məqbuldur. Bununla belə, Rusiyada təcavüzün gəldiyi yerdən hədəflərə qarşı silah istifadəsinə məhdudiyyət qoyulması strateji üstünlüyü zəiflədir. Ukrayna beynəlxalq dəstəyi pozmamaq üçün tərəfdaşlarının şərtlərinə əməl edir, lakin qadağa onun ədalətli olması ilə bağlı müzakirələrə səbəb olub.
- Polşa Prezidenti Anjey Duda bildirib ki, o, NATO-dan Ukraynaya Alyansa qoşulmaq üçün rəsmi dəvət göndərməyi xahiş edib. Ukraynanın yaxın gələcəkdə NATO-ya daxil olması realdırmı?
- Ukraynanın yaxın gələcəkdə (bir-iki il) NATO-ya tamhüquqlu üzvlüyü mümkün deyil. İlk növbədə, bu, bir sıra NATO üzvlərinin Ukraynanın daxil olmasının Rusiya ilə birbaşa müharibəyə səbəb olacağından qorxması ilə bağlıdır. Bununla belə, Ukrayna NATO ilə tərəfdaşlığın dərinləşməsinə, yeni dəstək formatlarının təmin edilməsinə, eləcə də müharibə başa çatdıqdan sonra sürətləndirilmiş üzvlük prosedurlarına arxalana bilər.
- Slovakiyanın Baş naziri Robert Fitso deyib ki, bu il yanvarın 1-də dayandırılmış Rusiya qazının tranziti ilə bağlı problem həll olunmasa, Bratislava Ukraynaya qarşı ən sərt tədbirləri görəcək. O vurğulayıb ki, Slovakiya Kiyevə humanitar yardımı və ya elektrik enerjisində fasilələr yaşayan Ukraynaya təcili elektrik enerjisinin verilməsini dayandıra bilər. Bu təhdidlər Ukrayna üçün nə dərəcədə realdır?
- Baş nazir Robert Fitsonun bəyanatları onun açıq-aşkar rusiyayönlü siyasi mövqeyini əks etdirir, lakin bu təhdidlərin real təsiri məhduddur. Bratislava nisbətən kiçik həcmlər təmin edir və Kiyevin digər tərəfdaşları mümkün itkiləri kompensasiya etmək iqtidarındadır. Ukrayna, sistemin digər iştirakçıları vasitəsilə elektrik enerjisinin ixracı və idxalına imkan verən ENTSO-E Avropa enerji sisteminə qoşulub. Bu, Ukraynaya Slovakiyadan tədarükün dayandırılması nəticəsində yaranan hər hansı itkiləri kompensasiya etmək imkanı verir.
Geri qayıt