Xəbər verdiyimiz kimi, Ər-Riyadda Rusiya və ABŞ nümayəndələri arasında Ukraynada atəşkəs imkanları ilə bağlı ilk görüş keçirilib. Rusiyanı görüşdə Prezident Vladimir Putinin köməkçisi Yuri Uşakov və XİN başçısı Sergey Lavrov təmsil edib. Diqqətçəkən məqamlardan biri də danışıqlarda aparıcı qüvvə olan Y.Uşakovun soyadıdır. Onun soyadındakı “uşak” sözünün türkmənşəli olduğu iddia edilir.

Yuri Uşakovun Türkiyə və Azərbaycanla nə kimi bağlılığı var?

Globalinfo.az-a danışan tarixçi alim Zaur Əliyev bildirib ki, türk və slavyan dillərinin qarşılıqlı təsiri davamlı və intensiv olub:

“Bu səbəbdən həmin dillərin lüğət tərkibində, deyimlərində və qismən də fonetika və qrammatikasında dərin “yad” izlər qalıb.
Türk dillərinin lüğət, qrammatika və fonetikasında rus dilindən götürülmüş söz və deyimlərlə bağlı çoxlu araşdırmalar aparılsa da, rus və digər slavyan dillərində türk dillərindən götürülmüş söz və deyimlər haqqında kifayət qədər tədqiqat yoxdur.

Ruslara türk soyadlarının keçməsi bir neçə dövrə aiddir. Qədim Oğuz və Qıpçaq nəsli, yaxud Qızıl Orda və Qazan, Krım, Həştərxan, Sibir və s. Tatar xanlıqlarından olanların daşıdığı türkmənşəli soyadlar, Qərbi Avropadan gələnlərin türkmənşəli soyadları; türkəsilli olmayan şəxslərin daşıdığı türkmənşəli soyadlar; türkəsilli insanların daşıdığı rusmənşəli soyadlar.

Lev Qumilyevin “Qədim Rusiya və Böyük Çöl” əsərində deyildiyi kimi, “Hələ Mərkəzi Rus dövləti yaranandan çox-çox əvvəl xristianlaşıb, ruslara qaynayıb-qarışan Aksakov, Arakçeyev, Axmatov, Bulqakov, Qodunov, Buxarin, Karamzin, Turgenyev, Yusupov, Ermolov, Koçubey, Saltıkov, Raxmaninov, Korsakov, Suvorov, Timaşev, Uşakov, Miçurin Kurakin… kimi saysız türk ailələri var idi”.

Z.Əliyev bildirib ki, “Uşakov” soyadı türk dilində “uşaq” sözündən yaranıb:

“Uşaq” sözü arxaik sayılan “uşamaq” (ufalanmaq, kiçilmək, balacalaşmaq) feilinə çağdaş dilimizdə işlək olan (örnək: yaraq, yataq, uçaq, sınaq və s.) feildən isim düzəldən -aq qoşulmasının (qoşumça — şəkilçi) artırılması ilə düzəlib. Sözün ilkin anlamı “ufaq”, “balaca”, “kiçik”. Daha sonra söz Azərbaycan türkcəsində və Azərbaycan türkcəsinə yaxın ləhcədə danışan Anadolu bölgələrinin dilində “uşaq” sözünə çevrilib.

Coğrafi və tarixi anlamda türklərlə əsrlər boyu münasibətdə olan ruslar istər dövlətçilik, istər ordu quruculuğu, istərsə də mədəniyyət baxımından türklərdən çox yararlanıblar. Rus tarixçisi M.N.Karamzin yazır ki, Moskva öz ehtişamını Qızıl Orda xanlarına borcludur.
Ancaq heyif ki, türk soyu, türk qanı daşımalarına baxmayaraq bu soyadların indiki davamçıları çoxdan ruslaşıblar”.

siyasi s%C9%99rhci Faiq %C6%8Fl%C9%99kb%C9%99rli
Fəlsəfə doktoru, siyasi şərhçi Faiq Ələkbərli isə qeyd edib ki, “uşak” sözü Azərbaycan türklərində və Anadoluda, ümumən Türkiyədə geniş yayılmışdı:

“Azərbaycanda bu söz 0-13 yaş qrupuna aid olan uşaqlara deyilir. Azərbaycan ailələrində valideynlər övladlarına ümumiləşmiş formada “uşaq” deyə müraciət edirlər. Türkiyədə bəzi bölgələrdə uşaq sözü ev işlərinə kömək edən şəxsə deyirlər. Uşaq anlayışı həm Azərbaycanda, həm də Türkiyədə daha geniş yayılıb. Türkiyədə Uşak rayonu da var. Hər iki anlayış bir-birini tamamalayır.

Uşakov soyadı uşaq sözündən qaynaqlanaraq meydana çıxıb. Əslində Azərbaycan, Türkiyə mənşəli ifadədir”.