Türkiyə yeni Konstitusiyaya doğru: Fərqli qütblər, təzadlı yanaşmalar - TƏHLİL
Tarix: 6-02-2021, 07:59 | Çap et
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan ölkədə yeni konstitusiyanın hazırlana biləcəyini deyib. Bildirib ki, Türkiyənin yeni konstitusiyasını müzakirə etmək vaxtı çatıb: “Biz buna qarşıdakı dövrdə başlaya bilərik. Proses şəffaf şəkildə həyata keçirilməli və son mətn xalqın qərarına əsasən təqdim edilməlidir”.
Söhbət hansı dəyişikliklərdən gedə bilər və hansı dəyişikliklərə ehtiyac var? Yeni Türkiyə Konstitusiyasında nələr əksini tapacaq?
Mövzunu AYNA-ya şərh edən Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı politoloq, “TRT World” telekanalının siyasi analitiki Turan Qafarlının sözlərinə görə, hazırkı Türkiyə Konstitusiyası 1981-ci il dövlət çevrilişdən sonra hazırlanıb və bir neçə dəfə referendumlar vasitəsi ilə dəyişikliyə məruz qalıb: “Əlbəttə ki, Türkiyənin yeni Konstitusiyasını müzakirə etmək və həmişə bu cür müzakirələrə açıq olmaq lazımdır. Bu dəyişikliklər, əsasən ondan ibarət ola bilər ki, Türkiyədə partiyalar haqqında qanun yenidən dəyişilsin, yaxud partiyaların siyasi fəaliyyətləri yenidən nizamlansın və s. Çünki Türkiyədə daha demokratik Konstitusiyanın formalaşmasına hər zaman ehtiyac var və və olacaq”.
“Ancaq bundan əvvəl bir məsələyə baxmaq lazımdır. Məsələn, Türkiyənin hazırkı Konstitusiyası nə qədər mükəmməldir, çatışmazlıq varmı, şərtlərinə nə qədər əməl edilir, yaxud bütün funksiyalar həyata keçirilirmi? Çünki Konstitusiyanın bütün funksiyaları yerinə yetirilsə, yeni Konstitusiyaya da ehtiyac olmaz. Düşünürəm ki, bu məsələlər də müzakirə edilməlidir”, - şərhçi bildirib.
“Digər tərəfdən, bəzi müxalifət partiyaları Konstitusiya dəyişikliyi ilə bağlı açıqlamaya belə arqument gətirirlər ki, hal-hazırda iqtidar və onun ittifaqı istənilər səs limitini yığa bilmir və ona görə növbəti seçkilərdə çətinə düşə bilər ki, səs limitlərinin aşağı endirilməsi üçün Konstitusiyaya dəyişiklik edilə bliər. Həmçinin, müxalif qruplar bu məsələnin gündəmi dəyişmək üçün də ortaya atıldığını iddia edir və əsas problemlərin, əslində Konstitusiya yox, iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın inkifaf etdirilməsi ilə bağlı olduğunu deyirlər. Təbii ki, bütün bu fikirlər fərqli siyasi qrupların baxış bucağıdır və düşünürəm ki, hər biri müzakirə edilməlidir”, - Qafarlı vurğulayıb.
O, yeni Konstitusiyanın Türkiyə hökumətinin demokratikləşmə paketi ilə bağlı olub-olmamasına da toxunub: “Məlumdur ki, Bayden Administrasiyası hakimiyyətə gələndə Türkiyə hökuməti onların gəlişinə hazırlaşdığını və Bayden Administrasiyası ilə işləməyə maraqlı olduğunu demişdi. Əlbəttə ki, istənilən hökumət Amerika Birləşmiş Ştatları ilə yaxşı münasibət qurmağa çalışar, üstəlik, bu, yeni və yeni fikirlər gətirən iqtidardırsa. Bu baxımdan da heç bir hakim qüvvə Bayden hakimiyyəti ilə düşmən olmaq istəməz”.
“Lakin mən düşünmürəm ki, bu, birbaşa Bayden hakimiyyəti və onun demokratikləşmə paketi ilə bağlıdır. Çünki Türkiyə hakimiyyəti və vətəndaşları, onsuz da hazırkı Konstitusiyaya əməl etsə, heç bir dəyişikliyə ehtiyac olmaz və Türkiyə çox gözəl bir vəziyyətdə olar. Yəni, Türkiyənin hazırda əsas problemi Konstitusiya yox, iqtisadiyyat və onun inkişaf etdirilməsi ilə bağlı ortaya çıxan əngəllərdir. Təbii ki, Türkiyəyə hər zaman demokratik Konstitusiya lazım olduğu üçün, gələcəkdə də Konstitusiyanı dəyişməyə ehtiyac olacaq”, - həmsöhbətimiz qeyd edib.
Ekspert digər bir məqama da diqqət çəkib: “Çox vaxt bu cür məsələlərin, əsasən gündəmi dəyişməyə hesablandığı vurğulanır. Ona görə də Konstitusiyaya tam mənası ilə əməl edilsə, onsuz da bir çox probemlərin həll olacağı və yalnız bundan sonra yeni Konstitusiyaya ehtiyac olacağı deyilir. Çünki hal-hazırda Türkiyə cəmiyyəti, onsuz da bir çox qütblərə ayrılıb və hər seçki, hər referendum, hər konstitusiya bu cəmiyyəti daha da parçalayır. Lakin bu gün ayrılığa yox, birliyə ehtiyac var. Ona görə də bu birliyi təmin etmədən yeni Konstitusiya dəyişikliyinə getmək, seçki keçirmək yeni provokasiyalara və dolaysı ilə yeni parçalanmaya yol aça bilər ki, bu da hazırkı probemləri daha da artıra bilər. Həmçinin, dollar qalxa, Türk lirəsi enə, iqtisadiyyat daha da eniş edə bilər. Ona görə də əvvəlcə həll edilməsi vacib olan başqa problemlər həll edilməldir deyə düşüşünürəm. Çünki bir daha təkrar edirəm, hal-hazırkı Konstitusiyaya əməl edilsə, onsuz da bir çox probemlər həll edilə bilər”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • "Ermənistan Azərbaycanın sülh şərtlərini qəbul edərək müstəqil regional aktor rolunu qazana bilər"
Bu gün, 19:02 |
|
|
|
| • “Rus Evi” kimi qrumlar uzun illərdir Azərbaycan daxilində əleyhimizə fəaliyyət göstərir - BU FAKTDIR...
Bu gün, 19:00 |
|
|
|
| • Rusiyanın siyasi əsəb oyunu: - Moskva Bakı yumşalana qədər etiraf etməyəcək
Bu gün, 18:58 |
|
|
|
| • Təhsil Nazirliyi 3,7 milyon manatlıq yemək xidmətini - BU ŞİRKƏTDƏN ALDI
Bu gün, 18:08 |
|
|
|
| • "İcra hakimiyyətləri ləğv olunmalı, xüsusi nümayəndəliklər yaradılmalı, parlament buraxılmalıdır, çünki..." - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 18:03 |
|
|
|
| • "Onlar vecimə deyil"
Bu gün, 18:00 |
|
|
|
| • Sahil Babayev niyə maliyyə naziri oldu? - İLGİNC...
Bu gün, 17:56 |
|
|
|
| • İran və Ermənistan “Hərtərəfli Strateji Əməkdaşlıq Planı” üzərində işləyir - “Sputnik-Armenia”
Bu gün, 17:55 |
|
|
|
| • Məşhur biznesmen Aydın Orucov xanım direktora təzminat ödəyəcək - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:53 |
|
|
|
| • "Trampın "sülh müqaviləsi"ndə qalib olmayacaq" - Ekspert
Bu gün, 17:52 |
|
|
|
| • Ermənistan KTMT parlament komitələrinin rəhbərlərinin Moskva görüşündə iştirak etməyəcək
Bu gün, 17:43 |
|
|
|
| • "Porno daha çox maraq dairəmizdədir, çünki içində həzz var” – Seksoloqla MÜSAHİBƏ
Bu gün, 17:29 |
|
|
|
| • Kollec məzunları niyə iş tapa bilmir? - AKTUAL
Bu gün, 17:25 |
|
|
|
| • "Bizim millət özündən başqa hamını çox sevir, özünü əzir" - MALƏSƏF...
Bu gün, 17:21 |
|
|
|
| • Ərdoğan Suriya planı ilə Yaxın Şərqi dizayn edir: - Türkiyə üç nəhəng dövləti məğlub duruma salıb
Bu gün, 17:08 |
|
|
|
| • “Tullantı və sui-istifadə USAID-də dərinləşir” - ŞƏRH
Bu gün, 17:06 |
|
|
|
| • "Sərhəddə xarici "qüvvə"lər yığan Ermənistan, sülh manipulyasiyası apararkən silahlanmağa davam edir"
Bu gün, 17:02 |
|
|
|
| • Famil Xəlilova hökm oxunub - 3 il şərti VƏ...
Bu gün, 17:00 |
|
|
|
| • İranda etnik gərginliklər: "Traktor" klubu Azərbaycan türkləri üçün platforma kimi - İran və onun hədləri üzərindəki təsirlər
Bu gün, 16:57 |
|
|
|
| • Fransa Parisdəki RUS EVİ-nin fəaliyyətini dondurmağa çalışır - Rusiya səfiri
Bu gün, 16:51 |
|
|
|
| • Rayon rəhbəri Sarov kənd tam orta məktəbində mövcud şəraitlə tanış olub - FOTO
Bu gün, 16:47 |
|
|
|
| • Şəmşad Ağa barəsində həbs qətimkan tədbiri seçildi - 2 ay 1 gün
Bu gün, 16:42 |
|
|
|
| • AB İrəvanda ofis axtarır - KİV
Bu gün, 16:41 |
|
|
|
| • Bələdiyyə sədri eyni torpağı 3 nəfərə satdı... - məhkəmə zərəçəkənlərin iddiasını təmin etdi, amma...
Bu gün, 16:35 |
|
|
|
| • İlyas İsmayılovun səhhəti ilə bağlı SON XƏBƏR
Bu gün, 16:29 |
|
|
|
| • Niyazi Mehdi xəstəxanadan evə buraxılıb - AÇIQLAMA
Bu gün, 16:26 |
|
|
|
| • Panama kanalının rəhbərliyi ABŞ gəmilərinin pulsuz keçidinə razı deyil - EFE
Bu gün, 16:15 |
|
|
|
| • "Əfv sərəncamı prezidentin konstitusiya səlahiyyətidir, bu il verilməsi ilə bağlı şərh vermək çətindir"
Bu gün, 16:12 |
|
|
|
| • İcra başçısı Vətən Müharibəsi əlili Təhmuraz Muradovu ziyarət edib - FOTO
Bu gün, 16:04 |
|
|
|
| • Moskva rəsmi qaydada Azərbaycandan üzr istəməlidir - Başqa cür ola da bilməz...
Bu gün, 16:01 |
|
|
|
| • Sahil Babayev maliyyə naziri təyin edilib - SƏRƏNCAM
Bu gün, 15:58 |
|
|
|
| • Onlar ÖZBAŞINA QALMIŞDILAR... - SİYAHI
Bu gün, 15:56 |
|
|
|
| • Gürcüstan ABŞ-dən “nümunə” götürəcək - KİV
Bu gün, 15:52 |
|
|
|
| • Ədəbiyyatşünas İradə Musayeva vəfat edib
Bu gün, 15:49 |
|
|
|
| • Artan qiymət, azalan keyfiyyət: kərə yağını ucuzlaşdırmaq olar, amma... - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 15:47 |
|
|
|
| • Ruslar 2024-cü ildə rekord miqdarda qızıl alıblar
Bu gün, 15:42 |
|
|
|
| • Azər Əliyev DOST-dakı vəzifəsindən ayrılıb - DOSYE
Bu gün, 15:39 |
|
|
|
| • Dilqəm Məhərrəmovun havadan asılı qalan lisenziyası... - NƏ OLACAQ?
Bu gün, 15:31 |
|
|
|
| • Azərbaycanda bu məhsullar BAHALAŞDI
Bu gün, 15:23 |
|
|
|
| • Bir qrup Azərbaycan QHT-si Ermənistanın sanksiyalardan yayınmasına dair ABŞ-ın vitse-prezidentinə Açıq Məktub yazıb
Bu gün, 15:20 |
|
|
|
| • BELƏ DƏ OLURMUŞ: Zibilxana müdirliyindən baş pediatrlığa... – Naxçıvansayağı yüksəlişin unikal sirri
Bu gün, 15:16 |
|
|
|
| • Şahnaz Bəylərqızı barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib
Bu gün, 15:06 |
|
|
|
| • Moskvanın inadkarlığı və ya “bu, güclülük yox, cılızlıqdır” - AKTUAL
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • Ermənistanın silahlanması sülhə ən böyük əngəldir - ŞƏRH
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • "Bir az xəstələnmişəm, nasazam deyə..."
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
| • Xarici təşkilat Azərbaycandan niyə qovuldu? - Bahəddin Həzi yazır...
Bu gün, 13:17 |
|
|
|
| • “Neft ucuzlaşmağa davam etsə...” - Devalvasiya proqnozu
Bu gün, 13:15 |
|
|
|
| • Vazeh Əsgərovun işdən çıxardığı alim: - “Əminəm ki, ADNSU yeni rektorla...”
Bu gün, 13:14 |
|
|
|
| • Kamran Yusifova yüksək vəzifə verildi - ƏMR
Bu gün, 13:12 |
|
|
|
| • Şəmşad Ağa və Şahnaz Bəylərqızı ilə bağlı məhkəməyə təqdimat daxil olub - Hər iki təqdimata...
Bu gün, 13:10 |
|
|
|
|
