SÖYÜŞLÜ NAĞILIN QALMAQALI BÖYÜYÜR
Tarix: 14-07-2012, 14:20 | Çap et
 “O HEÇ NAĞIL DA DEYİL Kİ”...
Azərbaycan Folkloru Külliyyatının Redaksiya Heyəti üzvlərindən biri də Qara Namazovdur. Filologiya elmləri doktoru, tənqidçi-ədəbiyyatşünas. Ondan «Arzuolunmaz kürəkən» adlı nağılın külliyyatın 6-cı cildinə necə düşməsi haqda fikrini xəbər alırıq.
- O cildlərdən xəbərim yoxdur. Niyə yalan danışım? Bəzilərini oxumamışam. Ümumiyyətlə, Folklor İnstitutunun buraxdığı kitabların bəzilərini mənə bağışlayırlar. Amma siz dediyiniz əlimə keçməyib, oxumamışam.
- Amma Siz də Redaksiya Heyətinin üzvüsüz.
- O çoxcildlikdə adımı yazırlar. Amma oxumağa imkan olmur. O nağılı heç çap etməyə dəyməz. O, heç nağıl deyil, kiminsə uydurmasıdır. Əsas günah tərtibçilərdədir. Gərək elə şeyə diqqətlə yanaşaydılar. Bəzən rayonlardan uydurma nağıllar toplayıb kitaba salırlar. Uydurma nağılla xalqın təfəkküründən doğan nağıl dərhal seçilir. İndi xaricə gedirəm. Qayıdan kimi onu tapıb münasibət bildirəcəyəm.
- Qara müəllim, el arasında nağıl, əhvalat bol ola bilər. Onlardan hansı çap edilə bilər?
- O nağıllar ki, xalqın məişətiylə, tarixiylə bağlı olsun, ictimai-siyasi münasibətlərlə bağlı olsun. Ümumiyyətlə, müasir dövrdə nağıl uydurmağa ehtiyac yoxdur. Çünki yazılı ədəbiyyat folkloru o qədər üstələyib ki, artıq şifahi xalq ədəbiyyatı onunla ayaqlaşa bilmir. Bunu etiraf etmək lazımdır. Nağıl o vaxt güclü olub ki, yazılı ədəbiyyat zəif olub, həm də ana dilimizdə ədəbiyyat olmayıb. Ona görə xalq fikrini, arzularını «Koroğlu»da, «Dədə Qorqud»da, «Şah İsmayıl»da, «Əsli və Kərəm»də dilə gətirib. Xalq şahları, xaqanları bu nağıllar, dastanlar yolu ilə ədalətə çağırıb.
- Bəlkə də Redaksiya Heyətinin üzvlərinin səhvidir ki, bu külliyyatı oxumayıblar?
- Bizim hamımızda günah var. Gərək onu diqqətlə oxuyaydıq. Vaxtilə bizim həmkarlardan biri – indi haqq dünyasındadır, istəmirəm adını çəkim – Azərbaycan nağılı kimi rus dilində bir nağıl dərc eləmişdi. Nağıl beləydi ki, ana hər gün cildini dəyişir və bəzən canavara dönüb öz balasını yeyir. Bu da ermənilərin əlinə keçmişdi, kütləvi şəkildə yaymışdılar, ciddi müzakirələr getdi o zaman. Ona görə bu işdə gərək diqqətli olasan. Hər nağılın üstündə əsəsən. Vaxtilə bununla bağlı Şura vardı, akademik Həmid Araslı sədr kimi bütün nağılları, dastanları araşdırır, oxuyur, müzakirə edirdi, ondan sonra çap edilirdi. Məqsəd də bu idi ki, xalqın marağına toxunan motivlər olmasın. Bəzən bizim milləti istəməyənlər dolayı yolla – nağıl vasitəsilə millətə sataşır və s. Ayıq olmaq lazımdır. Əlbəttə mənim də günahım var. Gərək bir-bir oxuyaq, qol çəkək, ondan sonra çap getsin.
- Qara müəllim, yeri gəlmişkən bəzən elə nağıllar da çap olunub ki, ata öz qızına vurulur və s. Bu nağıllar haradan qaynaqlanır? Bunlar araşdırılıb?
- Mənim özüm tarixə bələd adamam. Xalqımızın kökündə belə şey olmayıb. Qızqalası ilə bağlı deyilənlər də uydurmadır. Mənbələrdə var ki, bu haqda əfsanələri Cəfər Cabbarlının tapşırığı ilə yığıblar. Sonra da bir motivi seçib poema yazıb. Amma əslində o, Qızqalası yox, Gözqalasıdır. Özü də o adda həm Şimali, həm Cənubi Azərbaycanda 20-dən çox qala var. Bu elə mövzudur ki, bizim xalqın xarakterinə, mənsubiyyətinə uyğun deyil. Ola bilsin, eramızdan əvvəlki minilliklərdə, Madərşahlıq dövründə hansısa etnoslarda, tayfalarda belə motiv olub. Onu bu günə gətirmək çap etmək mədəniyyətimizə yaraşmır.
- Onda belə çıxır ki, bəzi nağıllara yenidən baxmaq lazımdır?
- Mütləq baxmaq lazımdır. Niyə gizlədək ki?
- Bir də nağıllar yeni antologiyalarda ləhcələrdə verilir. Sizcə, bu doğrudurmu?
- Mən antologiyaya daxil olan kitabların bəzisini oxuyuram. Orda da redaktoram. Müəyyən baxımdan dili öyrənmək üçün yaxşıdır. Amma bəzən də ifrata varırlar, oxuyursan başa düşmürsən ki, bu nə sözdür. \ Azadlıq Radiosu \
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Rusiyanın müttəfiqliyə zidd addımları: - Yaxud baltanı “öz ayağına vuranlar"
Bu gün, 13:12 |
|
|
|
| • Aybəniz İsmayılova vəzifəsindən fəaliyyətindəki nöqsanlara görə azad edilib? - RƏSMİ AÇIQLAMA
Bu gün, 13:01 |
|
|
|
| • Bakıda iranlı qızların toruna düşən məşhurlar: aralarında deputat, səfirlər də var - ŞOK DETALLAR
Bu gün, 12:56 |
|
|
|
| • Sürücü infarkt keçirir, AYNA "Klas-klas" oynayır - Samir Əli yazır...
Bu gün, 12:51 |
|
|
|
| • Ağcabədidə evdə əl qumbarası partlayıb, ölən və xəsarət alanlar var - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:50 |
|
|
|
| • Keçmiş kollec direktoru yeyintidə ittiham olunurdu, amma indi... - İLGİNC İDDİALAR
Bu gün, 12:33 |
|
|
|
| • "Fransa erməni revanşizmini dəstəkləyir" - İLGİNC DETALLAR
Bu gün, 12:29 |
|
|
|
| • Nazilə Səfərli qalmaqallı fotosundan danışdı: - "Dənizdə şuba geyinim?"
Bu gün, 12:28 |
|
|
|
| • Bəzi yerlərdə arabir duman olacaq - belə deyirlər...
Bu gün, 12:26 |
|
|
|
| • Tramp BRİKS-i hədələdi - KİV
Bu gün, 12:21 |
|
|
|
| • Ermənistanı “ukraynalaşdırmaq” planı AKTİVLƏŞDİRİLDİ – NATO bölgəyə qoşun göndərməyə hazırlaşır
Bu gün, 12:08 |
|
|
|
| • Ekspertlər təyyarə qəzası barədə xəbərdarlıq ediblərmiş - "Associated Press"
Bu gün, 12:02 |
|
|
|
| • Faytonçu Nazim küçədə yıxılaraq qapalı kəllə beyin travması alıb - xəstəxanaya yerləşdirildi
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • Paşinyan Trampla “səhər yeməyinə” qaçır - Korotçenko
Bu gün, 11:56 |
|
|
|
| • Şahin Bağırov onların rütbəsini artırdı - SİYAHI
Bu gün, 11:52 |
|
|
|
| • Azərbaycanın Yunanıstandakı səfirliyinin keçmiş birinci katibi saxlanılıb, məhkəmə tərəfindən cərimələnib
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
| • DİN kibertalama halları ilə bağlı vətəndaşlara çağırış edib - VİDEO
Bu gün, 11:41 |
|
|
|
| • Hərbi qulluqçularımız “Qış təlimi - 2025”də yüksək peşəkarlıq nümayiş etdirirlər
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
| • Səhiyyə sistemində İKİTİRƏLİK: Bəlasını vətəndaş çəkir... - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 11:26 |
|
|
|
| • Deputatın şirkəti Xırdalan sakinlərini TÜSTÜDƏN BOĞUR... - "Hara şikayət edəcəyimizi bilmirik"
Bu gün, 11:18 |
|
|
|
| • Sevgilisini "kislota" ilə yandıran qadın məhkəmə zalından həbs edildi - AĞIR CƏZA
Bu gün, 11:12 |
|
|
|
| • AŞPA özünü dərin böhrana sürükləyir - ŞƏRH
Bu gün, 11:11 |
|
|
|
| • Nazirlik narazı valideynləri eşitdi, amma QURU VƏD VERDİ... - "İnanırıq ki..."
Bu gün, 11:08 |
|
|
|
| • Daha iki il sərhədimizdə - bu dəfə top-tüfənglə...
Bu gün, 11:02 |
|
|
|
| • AŞPA-da meydan ermənilərə qalıb - ŞƏRH
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • "Soyqırımının tanınması xarici siyasətimizin prioriteti olmamalıdır" - Erməni deputat
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
| • Hicabsız İran: hələlik başınızı aça bilərsiniz, sonrasına baxarıq... - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 10:50 |
|
|
|
| • Hərbi vəzifəlilərlə keçirilən təlim toplanışı başa çatıb - VİDEO
Bu gün, 10:48 |
|
|
|
| • Tonoyan Gülayın ifasını paylaşdı: İrəvanda “Qarabağ”... - VİDEO
Bu gün, 10:42 |
|
|
|
| • Paşinyanın həyat yoldaşının iştirakı ilə baş verən insidentlə bağlı 30 şahidə bildiriş göndərilib
Bu gün, 10:39 |
|
|
|
| • "Bizdə internet niyə bu qədər bahadır?"
Bu gün, 10:29 |
|
|
|
| • “Təzyiqdən sonra Zelenski Azərbaycandan Avropaya tranziti mümkün sayır” - KİV
Bu gün, 10:28 |
|
|
|
| • Nərimanov sakinləri Elgin Həbibullayevi məhkəməyə VERDİ
Bu gün, 10:24 |
|
|
|
| • Binnət Əli Qasımovun rəhbərlik etdiyi qurum hakim qarşısında: - Ölkədən pul çıxarılıb
Bu gün, 10:16 |
|
|
|
| • Samir Şərifovun yerinə təyinat yubanır - səbəb
Bu gün, 10:06 |
|
|
|
| • Polisi zəhərləyib öldürən azərbaycanlı taksi sürücüsü HƏBS OLUNDU
Bu gün, 09:58 |
|
|
|
| • Bu dəfə onun özündən Prezidentə ŞİKAYƏT OLUNDU - Mürsəl İbrahimov qanunsuzluğu HİMAYƏ EDİR?
Bu gün, 09:54 |
|
|
|
| • Qatillərin azad olunmasını istəyən AŞ PA... - terrora, terrorçulara stimul verir
Bu gün, 09:50 |
|
|
|
| • "İrəvan həm Rusiyanı, həm də Qərbi aldatmağa çalışır" - deputat
Bu gün, 09:46 |
|
|
|
| • İlyas İsmayılovun son vəziyyəti açıqlanıb - "...ağır-stabil olaraq qalır"
Bu gün, 09:44 |
|
|
|
| • Məhkəmə “Meqa-Siti Holdinq”in rəhbəri və digərləri barədə qərar çıxardı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:38 |
|
|
|
| • "Əli Qurbanov söz verdi, amma..." - ETİRAZ
Bu gün, 09:31 |
|
|
|
| • Bu şəxslərə avtobus və metroda güzəşt oluna bilər – Azərbaycanda İLK
Bu gün, 09:16 |
|
|
|
| • Tehran sürətlə müharibəyə hazırlaşır: zərbə qərarı… - Melkonyan
Bu gün, 09:13 |
|
|
|
| • TIXAC DƏRDİ: Problemi AYNA-nın yerə çəkdiyi `ƏSƏRLƏR` yaradır... - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 09:02 |
|
|
|
| • Yenə o aktual sual: Rusiyadan böyük köçə hazırıqmı? - Görünəni odur ki...
Bu gün, 08:52 |
|
|
|
| • Sabiq nazir AQTA-nı ifşa etdi – Vəziyyət ciddidir, dövlətin təhlükəsizliyi…
Bu gün, 08:51 |
|
|
|
| • Ermənistan müharibəyə hazırlıq mərkəzi qurub - ŞOK FAKTLAR
Bu gün, 08:46 |
|
|
|
| • Azərbaycanda da bu cərimələr silinə bilərmi? - AKTUAL
Bu gün, 08:44 |
|
|
|
| • Məktəblərimizdən FRANSAYA axan milyonlar... - “KENQURU” Olimpiadasının mübhəmləri...
Bu gün, 08:43 |
|
|
|
|
