Azərbaycan hakimiyyəti Avropa İttifaqının (Aİ) sanksiyaları altında olan Yevgeni Primakovun rəhbərlik etdiyi “Rossotrudniçestvo”nun layihəsi olan “Rus Evi”nin bağlandığını elan edib. Azərbaycan hakimiyyəti, yerli mətbuatın yazdığı kimi, “artıq kənar müdaxilələrə dözmək istəmir”. Bundan əvvəl Amerika Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin USAID-in Azərbaycandakı ofisi bağlanıb. Hər iki təşkilat “yumşaq güc” hesab olunur.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə BBC-nin Rus Xidməti yazıb.
Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
“Azərbaycan özü donora çevrilib və kənar yardıma ehtiyac duymur, xüsusən də bu, qeyri-şəffaf sxemlər əsasında və strukturu açıq-aşkar kəşfiyyat xarakterli təşkilatlar vasitəsilə həyata keçirilirsə”, - yerli “Report” nəşri mənbələrə istinadən yazır.
Onların məlumatına görə, Rusiya tərəfinə “Rossotrudniçestvo”nun fəaliyyətinin dayandırılması ilə bağlı rəsmi bildiriş göndərilib. Nəşrin fikrincə, Azərbaycan artıq “daxili işlərinə kənar müdaxilələrə dözmək istəmir”.
Formal olaraq Azərbaycan hakimiyyəti bağlanmanı “Rus Evi”nin qeydiyyatının yoxluğu ilə izah edir.
“Rossotrudniçestvo”nun Azərbaycandakı nümayəndəliyi olan Rusiya informasiya və mədəniyyət mərkəzi “Rus Evi” hüquqi şəxs kimi qeydiyyatdan keçməyib”, - deyə Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Ayxan Hacızadə bildirib.
“Rossotrudniçestvo”nun rəhbəri Yevgeni Primakov buna cavab olaraq deyib ki, təşkilatın özü uzun illərdir qeydiyyat tələb edir. “Məsələ belədir: Rusiyanın Azərbaycan Respublikasındakı səfirliyi, nümayəndəliyimiz və Xarici İşlər Nazirliyi bütün bu illər ərzində dəfələrlə Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyinə, Xarici İşlər Nazirliyinə müraciət ünvanlayaraq qeydiyyata köməklik göstərilməsini xahiş ediblər. Biz hər zaman buna hazır olmuşuq, lakin zənglərimiz həmişə cavabsız qalıb”.
Yerli hökumətyönlü media uzun müddətdir təşkilatı tənqid edir. Yanvar ayında “Baku.tv” kanalı Rusiya mədəniyyətinin təbliği adı altında “Rus Evi”nin casusluqla məşğul olduğunu bildirən məqalə yayıb.
Bundan sonra Azərbaycanın səfiri Rəhman Mustafayev Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb və onlar öz narazılıqlarını bildiriblər.
Primakov deyib ki, işgüzar nüfuzunu qorumaq üçün məhkəməyə hazırlaşır.
“Rus evləri” nədir?
“Rossotrudniçestvo”nun “Rus evləri” dünyanın onlarla ölkəsində mövcuddur. Agentliyin özü 2022-ci ilin iyul ayından etibarən Aİ-nin sanksiya siyahısındadır, lakin “Rus evləri” bəzi Avropa ölkələrində fəaliyyətini davam etdirir.
“Rus evləri” xaricdə rus dilinin öyrənilməsinə dəstək verir, şeir müsabiqələri keçirir, uşaqlar üçün tədbirlər təşkil edir, tamaşalar nümayiş etdirir.
Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsindən sonra Avropa ölkələri “Rossotrudniçestvo”nu “Ukraynanın ərazi bütövlüyünü, suverenliyini və müstəqilliyini pozan və ya təhdid edən hərəkətləri və ya siyasəti dəstəkləmək və ya həyata keçirmək” üçün sanksiyalar siyahısına daxil edib. Kanada da “Rusiyanın Ukraynaya əsassız işğalına kömək və dəstək verdiyi üçün” sanksiyalar tətbiqinə qoşulub. Ukraynanın özündə də təşkilat 2021-ci ildən sanksiyalar altındadır.
Çərşənbə günü Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Ukraynaya bir milyon dollarlıq humanitar yardımın göndərilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Ümumilikdə, 2024-cü ilin sonuna qədər Azərbaycan Ukraynaya təxminən 40 milyon dollar dəstək verib.
“Ukraynadakı mövcud vəziyyətlə əlaqədar Azərbaycan dövləti dəfələrlə Ukrayna xalqına humanitar yardım göndərib”, - mətbuat xidmətinin bəyanatında deyilir. Ukrayna bu pulu elektrik avadanlıqlarının alınmasına sərf etməyi planlaşdırır.
Əliyev Ukraynadakı müharibəni “hər iki xalq üçün böyük faciə” adlandırıb və Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini bəyan edib: “Biz də digər ölkələr kimi Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyirik və bunu açıq bəyan edirik, kol arxasında gizlənmirik”.
Doğrudur, Bakı Kiyevə silah vermirdi. Azərbaycan mətbuatı azərbaycanlıların Ukrayna tərəfində vuruşması faktını müsbət aspektdə işıqlandırıb. Onlar həqiqətən də ordadırlar - “Aydar batalyonu”nda, “gürcü batalyonu”nda və başqa birləşmələrdə, hətta onlar Ukrayna Qəhrəmanı adını da alıblar.
AZAL-ın təyyarəsi
Baş verənlərin Ukraynadakı müharibə ilə birbaşa əlaqəsi olmaya bilər. Rusiya ilə Azərbaycan arasında münasibətlər dekabrın sonunda Bakıdan Qroznıya uçan, lakin Qazaxıstanın Aktau şəhərində qəzaya uğrayan AZAL təyyarəsinin, ekspertlərin fikrincə, həmin vaxt Ukrayna pilotsuz təyyarələrinin hücumunu dəf edən Rusiyanın hava hücumundan müdafiə sistemlərinin təqsiri ucbatından qəzaya uğramasından sonra pisləşməyə başlayıb.
Azərbaycanda Rusiya mətbuatının göyərtədə qaz balonunun partlaması və ya quşlarla toqquşması ilə bağlı versiyaya inanmayıblar. Rusiya prezidenti Vladimir Putin İlham Əliyevə zəng vurub. Azərbaycan prezidenti isə hərtərəfli araşdırma aparılmasına və məsuliyyət daşıyanların müəyyənləşməsinə təkid edib.
Azərbaycanda sağ qalan ekipaj üzvləri qəhrəman kimi qarşılanıb, ölənlər isə ehtiramla dəfn edilib. Yerli siyasi şərhçilər qəzaya uğrayacağı ümidi ilə vurulan təyyarənin qəsdən dənizin o tayından Aktauya uçmağa məcbur edildiyindən şübhələnirdilər. Sosial media istifadəçiləri isə rusiyalı teleaparıcıların və təbliğatçıların diqqəti birbaşa Rusiyanın hava hücumundan müdafiə işinə və Rusiyanın məsuliyyəti Ukraynanın boynuna qoymağ çalışmasından hiddətləniblər: guya onun pilotsuz təyyarələri Azərbaycan təyyarəsini qəsdən atəşə tutub.
İqtidaryönlü Azərbaycan mətbuatı Putinin özündən araşdırma tələb edəcək qədər güclü olduğunu sübut edən Əliyevə heyran qalıb.
“Rus Evi”nin bağlanmasından danışan yerli hökumətyönlü mətbuat USAID ilə bənzətmələr aparır. Azərbaycan bu ilin əvvəlində təşkilatı rəsmən bağlayıb, xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov deyib ki, qrup təkcə ABŞ-nın ölkədəki maraqlarını təbliğ etməklə yanaşı, qeyri-şəffaf fəaliyyət göstərib.
