Qiymətlər o qədər də qalxmayıbsa, niyə daha çox görünür? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Adətən olduğu kimi, qiymət artımının ləngiməsi ilə bağlı rəsmi xəbərlər həmişə adi istehlakçıların inflyasiya hisslərinə uyğun gəlmir. Hesab olunur ki, buna səbəb əvvəlki kifayət qədər kəskin artımdır. Onlar bildirirlər ki, vətəndaşlar hələ də yeni qiymət reallıqlarına öyrəşməyiblər və buna görə də qiymətlərin indiki yavaşlaması ilə bağlı bütün faydaları hiss etmirlər.
İnanmaq asandır, lakin adi istehlak səbətinin qiyməti də eyni qalmır. Üstəlik, qiymət dinamikası təkcə müvafiq inflyasiya statistikasını aparan profilli komitənin statistik hesabatlarında öz əksini tapmır. Ölkənin istehlak bazarında orta qiymətin artım tempi ilə bağlı müəyyən nəticələr bizim pərakəndə satışda durmadan artan dövriyyəyə dair məlumatlardan irəli gəlir.
Dövlət Statistika Komitəsi (DSK) bildirir ki, son bir ildə pərakəndə əmtəə dövriyyəsi durmadan artıb. Bu proseslərin əsasında yerli ekspert dairələrinin nümayəndələri qiymət dinamikasını qeyd və ayırd edirlər. DSK-nın məlumatına görə, ötən ilin yanvar-noyabr aylarında əhaliyə satılan məhsul və xidmətlərin dəyəri xeyli artıb. Belə ki, on bir ayda bu sahədə ümumi dövriyyə daha 4,8 faiz artaraq 67,4 milyard manat təşkil etmişdir.
Əlamətdar haldır ki, əmtəə və xidmətlərin satışından əldə edilən gəlirin əsas hissəsi - ticarət dövriyyəsinin təxminən 80 faizi pərakəndə satışdan gəlir. Qalanı isə əhaliyə pullu xidmətlər və ictimai iaşə dövriyyəsidir.
Bütün bunların fonunda ötən ilin yanvar-noyabr aylarında 2 faizlik inflyasiya ilə bağlı rəsmi statistika diqqət çəkir. İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli AYNA-ya şərhində deyib ki, alternativ inflyasiya hesablamalarının olmadığı bir şəraitdə artımın real səviyyəsini mühakimə etmək kifayət qədər çətindir: “Çünki bahalaşmanı hesablamaq üçün başqa mənbələr yoxdur. Dövlət Statistika Komitəsi bu funksiyaya malik yeganə strukturdur”.
Bu arada, gələn il istehlak qiymətlərində artım gözləntiləri keçən ilki inflyasiya fonunu əhəmiyyətli dərəcədə üstələyir. İqtisadiyyat Nazirliyi hesab edir ki, 2025-ci ildə illik inflyasiya 4,6 faiz təşkil edəcək, 2026-cı ildə isə 4 faiz səviyyəsində olacaq. Mərkəzi Bankın inflyasiyanın 5,8 faiz səviyyəsində olacağını proqnozlaşdıran açıqlamaları da növbəti ildə qiymət artımının sürətinin ötən ilkindən yüksək olacağını göstərir.
Cəmiyyətdə inflyasiyanın qəbulu, qiymətlərin özü ilə bağlı vəziyyət olduqca ziddiyyətlidir. Sorğuda iştirak edən pərakəndə satış şəbəkəsinin müştəriləri etiraf edirlər ki, onlar qeyri-vacib mallara xərcləri məhdudlaşdırmağa çalışırlar. Eyni zamanda, bir çoxları daha ucuz alternativə keçir, onsuz da kiçilən maliyyə imkanlarını çox yükləməməyə çalışır.
Əhəmiyyətli amil: respublika sakinlərinin büdcəsinin ən böyük payı ərzağa düşür. Statistika göstərir ki, ərzaq məhsulları əhalinin xərclərinin strukturunda ən güclü yerləri tutur, ailə gəlirlərinin ən böyük payını çəkir. Məsələn, yanvar-noyabr aylarında əhalinin bütün xərclərinin yarıdan çoxu ərzağa yönəldilib.
N.Cəfərlinin sözlərinə görə, vətəndaşların xərclərindəki bu cür balanssızlıq mal və xidmətlərin baha olması ilə müqayisədə əhalinin gəlirlərinin aşağı olmasından xəbər verir: “Zəngin ölkələrdə insanlar gəlirlərinin 20 faizindən də azını yeməyə xərcləyirlər. Yüksək gəlirli ölkələrdə ərzaq xərcləri əhalinin ümumi büdcəsinin kiçik bir hissəsini təşkil edir. Kasıb ölkələrdə insanların demək olar ki, bütün pulları yeməyə gedir. Bu, onların pullarını keyfiyyətli təhsil, xidmətlər, istirahət və qənaət kimi digər vacib şeylərə xərcləmək imkanlarını məhdudlaşdırır”.
Öz növbəsində iqtisadçı ekspert Akif Nəsirli AYNA ilə söhbətində BMT Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO-) hesablamalarına toxunub: “Bu struktura görə, Azərbaycan əhalisi gəlirlərinin 80 faizə qədərini ərzaq məhsullarına xərcləyir. Pulun qalan hissəsi digər zəruri ehtiyaclara gedir. Başqa sözlə, orta statistik Azərbaycan ailəsinin büdcəsində artan xərcləri kompensasiya edə biləcək ehtiyat yığım maddəsi yoxdur”.
“Bununla yanaşı, əhalinin xərclərinin strukturunda ən böyük payı təşkil edən ərzaq məhsullarının bahalaşması rəsmi məlumatları xeyli üstələyir. Alternativ inflyasiyanın ölçülməsi tətbiq edilsəydi, qiymət artımı sürəti daha böyük ölçüdə olardı”, - deyə həmsöhbətimiz vurğulayıb.
Azərbaycanın daxili bazarında artım idxal inflyasiyasının nəticəsi kimi qiymətləndirildiyi üçün, mütəxəssis qiymətləri cilovlamaq üçün yerli istehsalın və xüsusən də kənd təsərrüfatı sektorunun inkişaf etdirilməsini tövsiyə edir.
AYNA.az
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Məhkəmə İrana casusluq edən gəmi kapitanı ilə bağlı qərarı elan edib
Bu gün, 18:32 |
|
|
|
| • Ermənistan bu il Rusiya və İrana qarşı sanksiyalara görə iqtisadi risklərlə üzləşəcək
Bu gün, 18:10 |
|
|
|
| • “Turan Bank”a sığorta agenti fəaliyyəti üçün lisenziya verilib
Bu gün, 18:07 |
|
|
|
| • Ali Məhkəmədə təmizlik işləri bu şirkətə - HƏVALƏ EDİLDİ
Bu gün, 18:01 |
|
|
|
| • Universitet vergilərini vaxtında ödəməyib
Bu gün, 17:58 |
|
|
|
| • Azərbaycalılarla deputat arasında İNSİDENT: atəş açıldı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:55 |
|
|
|
| • Abşeronda polis hüquqpozmalara qarşı növbəti əməliyyat-profilaktik tədbirlər keçirib - VİDEO
Bu gün, 17:53 |
|
|
|
| • Mərasim evlərində ölünü "dirildən" qiymətlər - 4000 manata menyu
Bu gün, 17:49 |
|
|
|
| • “Meridian”ı təmir edən şəxs pulunu ala bilmədi, başına iş gəldi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:44 |
|
|
|
| • Məscidi təmizləyən azyaşlıya əxlaqsızlıq edən molla HƏBS OLUNDU - VİDEO
Bu gün, 17:41 |
|
|
|
| • Əməkdar artist oğlunun ölüm səbəbini açıqladı – “Bir anın içində canını tapşırdı”
Bu gün, 17:32 |
|
|
|
| • Bakıda məzar yeri biznesi: Ölülərə hörmətsizlik etməyin -İlahiyyatçıdan ETİRAZ
Bu gün, 17:29 |
|
|
|
| • “İCRA BAŞÇISI MƏNİ TƏHQİR ETDİ...” - Kəlbəcər sakini HARAY ÇƏKDİ
Bu gün, 17:23 |
|
|
|
| • Sülh sazişinin maddələrinin əksəriyyəti razılaşdırılıb – Simonyan
Bu gün, 17:11 |
|
|
|
| • Bakıda məkəb direktoru valideyni təhqir edib? – ŞOK İDDİA + SƏS YAZISI
Bu gün, 17:01 |
|
|
|
| • Masaj salonlarında işləyən qadınları şantaj edən KİŞİYƏ CƏZA VERİLDİ
Bu gün, 16:46 |
|
|
|
| • “Sənə lazımıdır ki, oğlun Gömrüyə düzəlsin, vəssalam” - Dələduzluq işi
Bu gün, 16:38 |
|
|
|
| • Bayden heç unudularmı?.. - ŞƏRH
Bu gün, 16:36 |
|
|
|
| • Narkotik satışında ittiham edilən "TikTok"erə hökm oxunub
Bu gün, 16:34 |
|
|
|
| • "Bu ölkədə `AZƏRİQAZ`ı durduracaq bir kimsə varmı?" - vətəndaş ÇARƏSİZ DURUMDA
Bu gün, 16:30 |
|
|
|
| • "Vasif Talıbov güldü və qolumdan tutub dedi ki..." - MÜSAHİBƏ
Bu gün, 16:18 |
|
|
|
| • Fransada keçmiş baş nazirlərin və prezidentlərin imtiyazları ləğv edilib
Bu gün, 16:16 |
|
|
|
| • Sosial şəbəkələrdə tanınmış şəxslərə qarşı kiberdələduzluq edənləri polis saxlayıb - VİDEO
Bu gün, 16:13 |
|
|
|
| • Saxta həkimləri tanımaq üçün ən asan yol... - Səhiyyə Nazirliyi açıqladı
Bu gün, 16:11 |
|
|
|
| • Böyük ehtimalla parlament Aİ-yə üzvlük prosesinin başlanmasına dair qanun layihəsini qəbul edəcək - Paşinyan
Bu gün, 16:08 |
|
|
|
| • YAP-ın veteranları toplaşdı: Ramiz Mehdiyev dəvət edilmədi - FOTO
Bu gün, 16:06 |
|
|
|
| • Kreml Trampın hədəsinə cavab verib
Bu gün, 16:03 |
|
|
|
| • Tehran-Bakı əməkdaşlığı Müvəhhedianı hiddətləndirdi - İran mediası
Bu gün, 16:01 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı vacib nüans – Uzaq mərkəzlər tərəfindən…
Bu gün, 16:00 |
|
|
|
| • Hikmət Mirzəyevə yeni müavin təyin olunub - ƏMR
Bu gün, 15:57 |
|
|
|
| • İmişli olayı: güdükdə duranlar kimdir? - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 15:38 |
|
|
|
| • Azərbaycan Quru Qoşunları komandanının müavini Pakistanın nümayəndə heyəti ilə görüşüb
Bu gün, 15:33 |
|
|
|
| • “Vaşinqtonu maraqlarımızla hesablaşmağa vadar etməliyik” - Başqa yolu yoxdur...
Bu gün, 15:32 |
|
|
|
| • Azərbaycanda heç bir sahədə qadınlar kişilərdən yüksək maaş almır - RƏSMİ
Bu gün, 15:28 |
|
|
|
| • “Bütün ölkələr Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyıb” - Armen Qriqoryan
Bu gün, 15:27 |
|
|
|
| • Nazir xanım generalın ən yaxın adamını işdən çıxardı - ƏMR
Bu gün, 15:22 |
|
|
|
| • Salyanda meyxanaçı iki bacını evinə çağırdı, sonra onlardan biri ilə... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 15:20 |
|
|
|
| • Samir Şərifova yeni vəzifə həvalə edilib - QƏRAR
Bu gün, 15:18 |
|
|
|
| • Qəbələdə zibilliyə çevrilən yol kənarı: - bələdiyyə və AAYDA məsuliyyəti bölə bilmir
Bu gün, 14:42 |
|
|
|
| • İran Azərbaycana "sevgisində" səmimi olmalıdır - ŞƏRH
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • “Arash Medical Company” ölkədən külli miqdarda pul çıxarıb? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
| • Arvadının fotosunu yayıb pul tələb ETDİLƏR: - Azərbaycanda film kimi OLAY
Bu gün, 13:07 |
|
|
|
| • Seyran Ohanyana 2008-ci il 1 mart iğtişaşları ilə bağlı yeni ittiham irəli sürülüb - KİV
Bu gün, 13:05 |
|
|
|
| • Aİ-nin öz ordusuna ehtiyacı yoxdur, biz NATO-nu təkrarlamamalıyıq - Kallas
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
| • DGK-nın idarə rəislərinin də külli miqdarda borcu var - DETALLAR
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
| • "Balalarımız təcrübə dovşanı deyil..." - ETİRAZ
Bu gün, 12:52 |
|
|
|
| • ABŞ Ermənistanda İrana qarşı kəşfiyyat məlumatları toplayır - Arsen Xaratyan
Bu gün, 12:49 |
|
|
|
| • “Rektor əvəzi müəllimləri və tələbələri aldadıb…” - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 12:44 |
|
|
|
| • "Qadın kimi xoşbəxt deyiləm, heç vaxt da xoşbəxt olmamışam"
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
| • "Qarabağ"da ən bahalı futbolçu kimdir? - SİYAHI
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
|
