"Kütləvi psixologiya əksər hallarda məmur təkzibini, ya düzəlişini “sözü yayındırmaq” kimi qəbul edir" - Arif Əliyev
Tarix: 3-01-2022, 08:22 | Çap et
Kiminsə fikrinin kontekstdən çıxarılması və bunun bir müddət ən çox oxunan, rəy bidirilən, müzakirələrə səbəb olan fikir kimi gündəmi zəbt etməsi bugünkü mediamız üçün heç də nadir rastlanılan hal deyil. Təbii ki, bu cür hallarla daha çox tanınmış simalar, ictimai şəxslər üz-üzə qalırlar. Sonuncu dəfə belə bir vəziyyət təhsil naziri Emin Əmrullayevlə yaşanmışdı.
Belə məqamlarda media qurumlarının bunu auditoriyasını genişləndirmək üçün etdiyi deyilsə də, qeyri-peşəkarlıqda qınandıqları da az olmur. Hədəfə çevrilmiş şəxs üçün isə “antireklamın özü də bir reklamdır” söylənilir.
Sual yaranır: Burada udan kimdir, uduzan kim? Bəlkə uduzan sadəcə yanlış informasiya ətrafında müzakirələrə vaxt sərf etmiş auditoriya olur? DİA.AZ xəbər verir ki, AYNA mövzu ətrafında “Yeni Nəsil” Jurnalistlər Birliyinin sədri, media eksperti Arif Əliyevlə həmsöhbət olub.
- Mediada kontekstdən çıxarılmış fikir nəyə xidmət edir?
- Peşə prinsiplərinə (etika kodekslərinə) əsasən, başqalarının fikrini təqdim edərkən media iki şərti gözləməlidir: onları konteksdən çıxarıb mənasını dəyişməməlidir və mənanı təhrif edən ixtisarlara yol verməməlidir. Ancaq hər iki hala rast gəlinir. Bu cür yanlışlıqlara çox vaxt qəsdən, qərəzli şəkildə yol verilir. Məqsəd ya sensasiya yaratmaq, ya da kimisə ləkələmək olur. Bəzən jurnalistin qeyri-peşəkarlığı, yaxud fikir bildirən şəxsin qeyri-səlis nitqi də rol oynayır. Amma bu, nadir hallarda baş verir.
Konkret təhsil naziri ilə bağlı son hadisəyə gəldikdə, mən bunu qərəzli səhv adlandırardım, çünki nazir fikrini aydın və səlis ifadə etmişdi, onun nə dediyini başa düşmək üçün yüksək intellektə malik jurnalist olmaq lazım deyildi. Əlbəttə, mən kontekstdən çıxarılmış cümləni yayan və şərhini bunun üzərində quran bütün KİV-ləri günahkar hesab etmirəm. Texnologiyalar belə prosesləri, bilirsinizmi, necə izah edir: bir media orqanı təhrifi informasiya mühitinə atır, digər media orqanı “sensasiya qarmağını” dərhal udur.
- Bu, media qurumunun nüfuzuna necə təsir gösətərir?
- Ən maraqlısı odur ki, bir çox hallarda bu, konkret olaraq xəbəri yaymış media orqanının nüfuzuna deyil, bütövlükdə medianın nüfuzuna xələl gətirir. Heç kim deməyəcək ki, “filan sayt belə yazdı”, deyəcəklər, “jurnalistlər belə yazdılar”. Daha böyük problemlə isə fikri təhrif olunmuş şəxsin özü üzləşir. Xüsusilə də o, məmur, vəzifəli şəxsdirsə. Kütləvi psixologiya əksər hallarda məmur təkzibini, ya düzəlişini “sözü yayındırmaq” kimi qəbul edir.
- Belə hallarda media qurumu və fikri təhrif olunmuş şəxs hansı addımları atmalıdır?
- Yanlışlığın ilkin olaraq haradan yayıldığını, təhrifin “mənbəyini” araşdırmaq vacibdir. O zaman suala aydınlıq gələr, daha böyük əminlikliklə demək olar ki, necə deyərlər, bu, “vicdanlı” səhvdir, ya qərəzli. Amma bundan asılı olmayaraq, əvvəldə istinad etdiyimiz peşə etikası kodeksləri deyir: əgər səhvə yol verilibsə və yanlışlıq üzə çıxarılıbsa, media orqanı heç kimdən müraciət gözləmədən səhvini auditoriyasına bildirməlidir. Özü də bu halda fərqi yoxdur ki, sən yanlışlığın “mənbəyisən”, yoxsa onu başqa KİV-lərə inanıb yaymısan. Əsas odur ki, sənin oxucun, tamaşaçın sənə inanır, onu aldatmamalısan. Təhrif, yaxud mühüm detalın balaca bir ixtisarı isə bəzən yalandan betər olur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • "Zəngəzuru" "qırmızı xətt"i hesab edən İran... - niyə dəhlizin öz ərazisindən keçməsinə çalışır?
Bu gün, 11:42 |
|
|
|
| • 2 həftə ərzində növbəti Rusiya-ABŞ görüşü olacaq - Sergey Ryabkov
Bu gün, 11:40 |
|
|
|
| • Paşinyan bu əməlinə görə də cavab verəcək - Elçin Alıoğlu yazır...
Bu gün, 11:38 |
|
|
|
| • Aİ Ukraynaya 20 milyard dollar həcmində hərbi yardıma hazırlaşır
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • "`Expressbank` niyə müştəriyə kömək etmək istəmir?" - MÜRACİƏT
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
| • "Allahsız o deyil e, onu ora soxuşdurandır!" - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
| • Zelenski 9 trilyon dolları ABŞ-a HƏDİYYƏ EDƏCƏK? - Trampın AĞILASIĞMAZ TƏLƏBİ
Bu gün, 11:22 |
|
|
|
| • Qarabağ Universitetində “əlavə işlər” üçün 330 minlik müqavilə - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:17 |
|
|
|
| • ABŞ-la Rusiya arasında növbəti görüş nə vaxt olacaq? - Moskva Vaşinqtona bildirdi ki...
Bu gün, 11:13 |
|
|
|
| • Minaya düşən veteranın ayağı amputasiya edilib - Son durumu AÇIQLANDI
Bu gün, 11:11 |
|
|
|
| • İrandan daha bir TƏHLÜKƏ - Bu dəfə...
Bu gün, 10:38 |
|
|
|
| • Samuxda oğul 84 yaşlı atasına balta ilə xəsarət yetirib - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:28 |
|
|
|
| • 47 nəfər in qollarına qandal vuruldu
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
| • Qobustanda keçirilən əməliyyatda xeyli silah-sursat tapılıb
Bu gün, 10:04 |
|
|
|
| • "Kənddən gəlib bazardan tərəvəz alarlar?" - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 10:03 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı İrəvana MESAJ: - “Azərbaycan güzəştə getməyəcək”
Bu gün, 09:59 |
|
|
|
| • ƏƏSMN Zərdabda 79 minə 30 ev tikmək istədi: - tender ləğv edildi
Bu gün, 09:56 |
|
|
|
| • "Bizdən Yaşar Nurinin evinə su damırdı, gecə qapı döyüldü, əlində konyak gəldi" - Rafiq Əzimov
Bu gün, 09:47 |
|
|
|
| • "İmişli-Avtotexservis" ASC-nin səhmdarları toplanır
Bu gün, 09:37 |
|
|
|
| • Qafqaza böyük dönüş başlayır: Tiflis və İrəvana çətin olacaq... - Bakı isə…
Bu gün, 09:32 |
|
|
|
| • Pentaqon kütləvi ixtisarlara hazırlaşır
Bu gün, 09:22 |
|
|
|
| • BU NƏDİ BELƏ: «Poz qazan!», vur dolsun qazan! - İLGİNC FAKTLAR...
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
| • Kərə yağının qiyməti “əl yandırır”: kilosu 34 manata... - SƏBƏBİ NƏDİR?
Bu gün, 09:16 |
|
|
|
| • Təbiətimizə qənim kəsilən ərəb oliqarx tək deyilmiş: Yanında DUBAY ŞEYXLƏRİ DƏ VAR... - KİM SÖZ DEYƏ BİLƏR Kİ?..
Bu gün, 09:11 |
|
|
|
| • Lavrovun istəyi: Rusiya Qafqaza bu cür qayıdır - Rusiya və İranın baxışı belədir...
Bu gün, 09:03 |
|
|
|
| • İrəvan uzunmüddətli sülhə gətirəcək müqavilə imzalamaq istəyir, yoxsa... - vaxt udmaq üçün düşünülüb?
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
| • Sülhün olmaması təhlükəli proseslərə zəmin yaradır - FAKT BUDUR!
Bu gün, 09:00 |
|
|
|
| • Qəzzada İsrail və HƏMAS arasında sonuncu məhbus mübadiləsi... - bu gün baş tutmalıdır
Bu gün, 08:57 |
|
|
|
| • İndi bu Cəbrayılov kimin adamı oldu belə?.. - İSTƏDİYİNİ EDİR...
Bu gün, 08:56 |
|
|
|
| • Bu maddələrin yalnız birində... - Ekspert danışır...
Bu gün, 08:53 |
|
|
|
| • “7 oğuldan biri” çıxdı: neçə icra başçısı həbsdə qalıb? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 08:46 |
|
|
|
| • Turizm Agentliyi elə bir oyun qurub ki... - Dİ GƏL, BAŞ ÇIXAR...
Bu gün, 08:45 |
|
|
|
| • Dövlətə borcu olana dövlət ortaqlıq edir - daha bir ŞÜBHƏLİ TENDER
Bu gün, 08:38 |
|
|
|
| • “907-ci düzəliş” ləğv edilir, sonra..." - İLGİNC...
Bu gün, 08:32 |
|
|
|
| • Xocalıdakı mina partlayışından ALACAĞIMIZ DƏRS - Minaların siyahısını gözlədiyimiz an belə mina basdırıblar...
Bu gün, 08:19 |
|
|
|
| • Sülh üçün Konstitusiya dəyişməlidir, amma... - AKTUAL
Bu gün, 07:25 |
|
|
|
| • Fransanın Güney Qafqazla bağlı əsas planı belədir... - ŞƏRH
Bu gün, 07:21 |
|
|
|
| • Cənubi Qafqazın “unudulması” problem yaradır, yoxsa fürsət? - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 07:16 |
|
|
|
| • Tramp bu addımla 80 illik beynəlxalq sistemi dağıdır - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 07:13 |
|
|
|
| • "Hələ də bu istiqamətdə ölkəmizə qarşı təxribatlar törədirlər" - deputat
Bu gün, 07:11 |
|
|
|
| • Türkcə şeir söylədiyi üçün İran prezidentinə sərt xəbərdarlıq edilib - Bir “salam”ın qorxusu
Bu gün, 06:08 |
|
|
|
| • Putinin “əsgəri” hərəkətə keçdi – Üç həftə sonra nələr baş verəcək?
Bu gün, 06:05 |
|
|
|
| • "Firəngiz xanım rusdilli idi, ədəbiyyatı, qəzəli o qədər də bilmirdi"
Bu gün, 06:02 |
|
|
|
| • Yasamalın icra başçısı qanunları belə pozdu - FOTOLAR
Bu gün, 05:50 |
|
|
|
| • Sərdar Cəlaloğludan Ayaz Salayevə SƏRT SÖZLƏR - "Rusu gözümüzə soxma..."
Bu gün, 05:45 |
|
|
|
| • "Sosial şəbəkələrdə yazırlar ki, evdən dəstək var" - VİDEO
Bu gün, 05:19 |
|
|
|
| • "İsa Qəmbər LGBT-nin nə olduğunu bilmir?" - Tənzilə Rüstəmxanlı
Bu gün, 05:13 |
|
|
|
| • Britaniya fevralın 24-də Ukraynaya yeni yardım paketini açıqlayacaq - “Daily Telegraph”
Bu gün, 05:05 |
|
|
|
| • Agentliyin 2,4 milyonluq tenderi ləğv edildi - SƏBƏB
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • “Arkoz İnşaat Şirkəti”nin 107 min manata yaxın - VERGİ BORCU VAR
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
|
