“Rusiya Cənubi Qafqazdan çəkilmək fikrində deyil” - GƏLİŞMƏ
Tarix: 19-06-2021, 11:07 | Çap et
ABŞ və Rusiya prezidentləri Co Bayden ilə Vladimir Putinin görüşü dünyada əsas siyasi müzakirə mövzusu olaraq qalır. Görüşdə nələr yaşandı, gözləntilər nələrdən ibarət idi və reallıq hansı səmti göstərir. AYNA-nın suallarını ukraynalı politoloq, Dünya Siyasət İnstitutunun direktoru Yevgen Maqda cavablandırıb.
- Co Baydenin əvvəllər nə qədər sərt mövqe tutduğunu nəzərə alaraq, ABŞ və Rusiya prezidentləri arasında Cenevrədəki görüş faktının özünü necə qiymətləndirirsiniz?
- Qeyd etmək lazımdır ki, Bayden-Putin görüşünü qiymətləndirərkən çoxları 1980-ci illərin sonunda ABŞ və SSRİ liderləri arasında görüş metodologiyasından istifadə edirlər. Ancaq bu, tamamilə doğru deyil, çünki bu gün bu iki ölkənin yalnız nüvə potensialı müqayisə oluna bilər, iqtisadi və hərbi güc isə tamamilə fərqlidir. ABŞ müasir dünyada liderlik edir, Rusiya çoxqütblü dünyanın qütblərindən biridir və Baydenin Putinlə görüşməsi böyük ölçüdə Rusiyanın Ukrayna sərhədi yaxınlığında hərbi əzələ nümayişindən qaynaqlanır. Bayden gözləntilərin əksinə olaraq, mətbuat konfransını Vladimir Putinin “döyülməsi”nə çevirmədi, ancaq görüş zamanı bağlı qapılar arxasında nələrin baş verdiyini bilmirik.
- Sizcə, bu görüşün nəticələri nədir və ABŞ ilə Rusiya arasındakı münasibətlərin gələcək təbiəti necə olacaq?
- Nəticələr sadədir: Bayden Putini yaxından tanıdı, Putin Baydenlə görüşmək faktından öz maraqları üçün istifadə etməyə çalışacaq. Səfirlər Sallivan və Antonovun iş yerlərinə qayıtması, habelə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi ilə ABŞ Dövlət Departamenti arasında məsləhətləşmələrin bərpa edilməsi hər şeyin normallaşması anlamına gəlmir. Düşünürəm ki, Moskva ilə Vaşinqton arasında bir əsəb müharibəsi başlayacaq və daha impulsiv olan Putinin ilk olaraq səhv buraxacağı ağlabatandır. ABŞ və Rusiya bu gün strateji sabitlik məsələlərində maraqlıdır, lakin Arktikanın inkişafına, dünyanın müxtəlif bölgələrindəki qarşıdurmalara və kiberhücumlara fərqli yanaşmaları var. Və Putinin ikitərəfli münasibətlərin pisləşməsində ABŞ-ı açıq şəkildə günahlandırmaq istəyi Vaşinqton ilə Moskva arasında etibar yaratmağa kömək etmir.
- Bir çox ukraynalı ekspertlərin şərhlərini təhlil edərək, ümumilikdə həm bu görüşün özündən, həm də nəticələrindən məyus olduqlarını gördüm. Bunun səbəbi nədir?
- Fakt budur ki, Cozef Bayden Ukraynadakı vəziyyəti yaxşı bilirdi və bu məlumat Ukraynada həddən artıq gözləntilərə səbəb oldu. Düşünürəm ki, Putinlə dialoq zamanı ABŞ Prezidenti kifayət qədər açıq şəkildə Ukraynanı və onun maraqlarını qeyd edib. Lakin bu, onun NATO-ya üzv olmaq üçün Ukraynanın korrupsiyanı aşması və Alyansa üzv olmaq üçün namizədlərin digər meyarlarını yerinə yetirməsi lazım olduğunu vurğulamasına mane olmadı. Yəqin ki, Ukraynanın maraqlarının ilk növbədə Ukrayna səlahiyyətliləri tərəfindən qorunması lazım olduğu başa düşülməlidir.
- Rusiyanın bu görüşün nəticələrini kifayət qədər sərbəst şəkildə şərh edərək, Ukraynaya qarşı yeni bir hərbi təcavüz etməyə çalışması riski varmı və bu, baş verərsə, ABŞ-ın mövqeyi necə olacaq?
- Bu yazdakı hərbi manevrlər artıq Putinə Baydenlə görüşü sürətləndirməyə imkan verdi. ORDLO-dakı (Donetsk və Luqanskın işğal edilmiş bölgələri) hərbi təhdid və təxribatların Kremlin arsenalında qalacağını düşünürəm, amma eyni zamanda Rusiyanın genişmiqyaslı təcavüzündən danışmaq üçün əsaslar yoxdur. Ukrayna və ABŞ bu cür problemlərə mümkün qədər tez cavab verməyə imkan verən bir əməkdaşlıq formatı tapmağa çalışır. Ümid edirəm ki, Vladimir Zelenskinin iyul ayının sonunda Vaşinqtona səfəri zamanı əməkdaşlıq formatı konkret formalar alacaq.
- ABŞ-ın yeni rəhbərliyinin siyasətində Cənubi Qafqaz bölgəsinə hansı yer ayrılıb?
- Düşünürəm ki, Bayden rəhbərliyi Cənubi Qafqaza daha çox diqqət ayıracaq. Rusiyanın bölgədəki hərbi mövcudluğunun gücləndirilməsi ABŞ-ın da güclənməsini tələb edəcək. Buna görə də Cozef Baydenin 1915-ci il “erməni soyqırımı”nı tanıması, beləliklə Nikol Paşinyanı dəstəkləməsi və ABŞ Dövlət Departamentinin Gürcüstanla birlikdə erməni əsirlərin Ağdam rayonunun minalanmış ərazilərinin xəritəsi mübadiləsində dəyişdirilməsində vasitəçi kimi çıxış etməsi təsadüfi deyil. Düşünürəm ki, Azərbaycan-Amerika münasibətləri və Vaşinqton ilə Tiflis arasındakı təmaslar da intensivləşəcək.
- Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın Azərbaycana səfərinin ardından yeni bir mənzərənin ortaya çıxdığı və Rusiyanı Cənubi Qafqazdan sıxışdırılması prosesinin başladığı ilə razısınızmı?
- Azərbaycan hərbi qələbənin bəhrəsini ən yaxın müttəfiqi ilə birgə diplomatik qərarlarla qüvvətləndirməyə çalışır. Bu şəkildə Rusiyanın tədricən Cənubi Qafqazdan sıxışdırılması mümkündür, lakin bu baxımdan koordinasiyalı və asimmetrik həllərə ehtiyac var. Kreml Cənubi Qafqaz respublikalarına təsirindən əl çəkmək fikrində deyil.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Əclaf Qaro Paylan bilirsinizmi kimdir? - Qasparyan
Bu gün, 23:52 |
|
|
|
| • Xairə İslamdan Nicat haqda sərt ittihamlar - “Adımdan beh alır”
Bu gün, 23:50 |
|
|
|
| • Paşinyan Azərbaycandan “yox” cavabı alacaq - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 20:00 |
|
|
|
| • "Bu müzakirələr mənə daha da stimul verdi..." - VİDEO
Bu gün, 19:56 |
|
|
|
| • Azərbaycanda bu iki nazir postu boşdur - TƏYİNAT GÖZLƏNİLİR
Bu gün, 19:53 |
|
|
|
| • Flora Kərimovanın vəkili Sevinc Heydərovanın lisenziyasının ləğvindən danışdı
Bu gün, 19:51 |
|
|
|
| • "Avrasiya Hospitalı"nın sahibi ölkədən nə qədər valyuta çıxarıb?
Bu gün, 19:02 |
|
|
|
| • İlkin hesabatda müəmmalı QALANLAR: - “Burada nəyisə gizlətmək, ört-basdır etmək mümkün deyil”
Bu gün, 19:00 |
|
|
|
| • "Əxlaqı olmayan efirə çıxıb əxlaqdan, ədəbi olmayan da ədəbdən danışır" - MALƏSƏF...
Bu gün, 18:58 |
|
|
|
| • Səməd Vurğuna yaltaq deyənlərin babaları Stalini sevirdi - Sabir Rüstəmxanlı
Bu gün, 18:07 |
|
|
|
| • "Toy gözləməyin" - VİDEO
Bu gün, 18:05 |
|
|
|
| • Jurnalist Şahnaz Bəylərqızı saxlanılıb
Bu gün, 18:01 |
|
|
|
| • “Qazaxlı Alik”in oğlu və daha iki nəfərin məhkəməsi təxirə salındı
Bu gün, 17:59 |
|
|
|
| • Gürcüstanın hakim partiyası “xarici agentlər” qanununun daha sərt versiyasını qəbul edəcək
Bu gün, 17:55 |
|
|
|
| • “PashaPay”dən “FINCA Azerbaijan”a transfer - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 17:53 |
|
|
|
| • AMEA-nın müxbir üzvü Rüfət Mir-Əsədulla oğlu Mir-Qasımov vəfat edib - DOSYE
Bu gün, 17:52 |
|
|
|
| • Nəsimidə bu dəfə AĞACLARIN DƏRİSİNİ SOYURLAR... - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 17:48 |
|
|
|
| • FHN-nin SİRLİ OLİQARXI nəyin tədarükündədir?.. - İLGİNC FAKT
Bu gün, 17:40 |
|
|
|
| • Məcidova bacıları ilə ferma sahibinin itməsi arasında əlaqə var? - Şabranda müəmma
Bu gün, 17:35 |
|
|
|
| • Rusiyanın “Bi-2” rok qrupunun vokalisti Bakıya gəlməkdən imtina etdi... BÖHTAN ATDI - Guya burda həbs olunacaqmış...
Bu gün, 17:33 |
|
|
|
| • Muxtar Babayev Prezidentin iqlim məsələləri üzrə nümayəndəsi TƏYİN OLUNDU
Bu gün, 17:30 |
|
|
|
| • Muxtar Babayev ekologiya və təbii sərvətlər naziri vəzifəsindən azad edilib - SƏRƏNCAM
Bu gün, 17:28 |
|
|
|
| • İrəvan Bakını yeni “avantüra”ya çəkmək istəyir: - Ermənistan bəşəri cinayətlərini “siyasi bazarlığa” çıxarır
Bu gün, 17:24 |
|
|
|
| • Taktiki hava desantı qrupları dağlıq ərazidə döyüş tətbiqi üzrə tapşırıqları icra ediblər - MN
Bu gün, 17:21 |
|
|
|
| • Bakıda həbs edilən rusiyalı sabiq hakim sərbəst buraxıldı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:01 |
|
|
|
| • Bu universitetlərin diplomları Azərbaycanda tanınmır – Ekspertdən abituriyentlərə XƏBƏRDARLIQ
Bu gün, 16:59 |
|
|
|
| • Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi yanında İctimai Şuraya sədr seçilib - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 16:55 |
|
|
|
| • "Hazırda Rusiyadan asılı vəziyyətdə olan Ermənistan, NATO və Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlığa can atır"
Bu gün, 16:53 |
|
|
|
| • Deputata məxsus olduğu deyilən şirkət zəhərli tüstüyə görə cərimələndi - DETALLAR
Bu gün, 16:51 |
|
|
|
| • “Avropa İttifaqı missiyasının təxribatlarına sonsuza qədər biganə qala bilmərik” - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 16:45 |
|
|
|
| • Ağdaşın yeni icra başçısı “siftəsi”ni elədi: tender ləğv olundu - FOTO
Bu gün, 16:42 |
|
|
|
| • İran müəllimləri Pezeşkiana səsləndi: - Trampla görüş!
Bu gün, 16:35 |
|
|
|
| • “Artıq Zəngəzur dəhlizinə qarşı deyilik” - İranlı diplomat
Bu gün, 16:33 |
|
|
|
| • Ağdərədə silah-sursat aşkar edilib
Bu gün, 16:31 |
|
|
|
| • Tanınmış tarixçidən Əlisa Nicata: - “Niyə Süleyman Rüstəm, Bəxtiyar Vahabzadənin adını çəkmir?”
Bu gün, 16:10 |
|
|
|
| • Dövlət Məşğulluq Agentliyində struktur dəyişikliyi olub
Bu gün, 16:09 |
|
|
|
| • Kəlbəcərdə 2,2 milyon manatlıq layihələndirmə işlərini - BU ŞİRKƏTLƏR GÖRƏCƏK
Bu gün, 16:07 |
|
|
|
| • "Siyavuş Novruzovun "düzgün yola gətirdik" deyərkən, nəyi nəzərdə tutduğunu bilmirəm" - Razi Nurullayev
Bu gün, 16:04 |
|
|
|
| • Həbsdə olan azərbaycanlı vəkilə qarşı YENİ İTİTHAM: - narkotaciri də aldadıb
Bu gün, 15:58 |
|
|
|
| • Bakı metrosunda maliyyə oyunu: çanaq yenə vətəndaşın başında çatlayır - FAKT BUDUR!
Bu gün, 15:57 |
|
|
|
| • Şəhla Hüseynli tiktoker "Bəniz"i bağışladı - Uzun sürən məhkəmə BİTDİ
Bu gün, 15:55 |
|
|
|
| • Tanınmış ziyalılar Prezidentə müraciət etdilər - SƏBƏB
Bu gün, 15:50 |
|
|
|
| • Tramp İranı çökdürmə planı: - Azərbaycan və digər Cənubi Qafqaz ölkələri üçün TƏHLÜKƏ
Bu gün, 15:47 |
|
|
|
| • İranda hakimiyyət qadın musiqiçiyə görə konserti ləğv edib
Bu gün, 15:45 |
|
|
|
| • Kağız reseptlərdən istifadə ləğv ediləcək - AÇIQLAMA
Bu gün, 15:35 |
|
|
|
| • Ötən il qazlaşdırılan Samux məktəbində niyə istilik YOXDUR? - Valideynlərdən ŞİKAYƏT
Bu gün, 15:28 |
|
|
|
| • Həbs olunan "qumar kralı" Bakıdakı bu məşhur restoranların SAHİBİ İMİŞ - SİYAHI
Bu gün, 15:24 |
|
|
|
| • Qəza baş verəndən sonra icra başçısı vətəndaşların qarşısına çıxıb, məsələ ilə maraqlanıb - İmişli RİH
Bu gün, 15:23 |
|
|
|
| • Gürcüstan parlamenti 49 müxalif deputatın mandatını ləğv etdi - AÇIQLANDI
Bu gün, 15:10 |
|
|
|
| • Qusar xəstəxanası 20 min, direktoru 3 min manat cərimə edilib
Bu gün, 15:08 |
|
|
|
|
